Ανδρέας Σταματιάδης

Υπηρέτησε την ΑΕΚ σε πέντε διαφορετικές δεκαετίες, από τέσσερα διαφορετικά πόστα. Ποδοσφαιριστής, βοηθός προπονητή, προπονητής, υπεύθυνος τμημάτων υποδομής. Περισσότερο από μισό αιώνα της ζωής του τον διένυσε ανήκοντας στις τάξεις της. Ανεξίτηλο πορτραίτο στο Hall of Fame του συλλόγου, ζωντανή ιστορία του, η επιτομή εκείνου που οι ασχολούμενοι με τον αθλητισμό και την οπαδική κουλτούρα αποκαλούμε «σημαία». Ο λόγος για τον Ανδρέα Σταματιάδη.

Από τα Πετράλωνα στη Νέα Φιλαδέλφεια

Ο κατοπινός Ενωσίτης θρύλος γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου 1935 στα Πετράλωνα, μια συνοικία της κεντρικής Αθήνας. Καταγόμενος από λαϊκή, προσφυγική οικογένεια, βίωσε δύσκολα παιδικά χρόνια, ελέω και της γερμανικής κατοχής. Στην εφηβεία του στράφηκε στο ποδόσφαιρο, όπως πολλοί συνομήλικοί του εκείνα τα χρόνια, αναζητώντας διέξοδο από μια δυσοίωνη ζωή. Το ερέθισμα πιθανόν να το έλαβε μεταξύ άλλων και από τον πατέρα του που ασχολούταν με το άθλημα σε τοπικό επίπεδο, διατελώντας σύμβουλος στο σωματείο «Σπάρτα» Πετραλώνων. Ήδη από τα 15 του, εν έτει 1950, ο φέρελπις ποδοσφαιριστής είχε κατορθώσει να αγωνίζεται στην ΑΕΚ. Το παρασκήνιο της ένταξής του στους κιτρινόμαυρους, μιας εξέλιξης που θα καθόριζε ολόκληρη τη ζωή του, έχει εξιστορήσει ο ίδιος ο Σταματιάδης, μέσω του περιοδικού «ΑΕΚ Empire».

Όλα ξεκίνησαν από ένα δελτίο, ένα άκυρο, λόγω κάποιου τυπικού ελλείμματος κατά την έκδοσή του, δελτίο, που ο νεαρός Ανδρέας είχε υπογράψει στην «Σπάρτα» και που δεν του επέτρεψε εντέλει να αγωνιστεί με την ομάδα της γειτονιάς του. Απογοητευμένος από την απραξία, ο μικρός παρακάλεσε τον πατέρα του να τον στείλει να δοκιμαστεί στην Ένωση. Αμφότεροι άλλωστε ήταν οπαδοί της (με γλαφυρό τρόπο ο Ανδρέας Σταματιάδης αφηγούνταν προ δεκαετίας σε τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ πως στα νηπιακά του χρόνια, επειδή ήταν «δύσκολος στο φαγητό», ο πατέρας του για να καταφέρει να τον ταΐσει, τον καλόπιανε περιγράφοντάς του γκολ του Κλεάνθη Μαρόπουλου). Για καλή του τύχη, προπονητής τότε στη «Σπάρτα» είχε αναλάβει ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής του Δικεφάλου, Δημήτρης Σέλτσικας, μέλος της χρυσής γενιάς του 1939-1940 που τόσο άδοξα «χάθηκε» στα χρόνια του πολέμου. Ο Σέλτσικας μετά από παραίνεση του πατρός Σταματιάδη, έθεσε το ζήτημα στους υπευθύνους της Ένωσης και η μεταγραφή πραγματοποιήθηκε.

Καταφτάνοντας στη Φιλαδέλφεια, ο Σταματιάδης εντάχθηκε αρχικά στα τμήματα υποδομής των κιτρινόμαυρων, στα «τσικό» κατά την ορολογία της εποχής, ειδικότερα στην γ’ ομάδα. Προπονητής της Ένωσης τότε ήταν ο Άγγλος Τζακ Μπίμπι, ο οποίος, πέρα από την α’ ομάδα, είχε υπό τον έλεγχό του και τους «μικρούς». Σε ένα φιλικό πριν την πρεμιέρα του τουρνουά των γ’ ομάδων των αθηναϊκών συλλόγων, ο 15χρονος Ανδρέας, αγωνιζόμενος ως επιθετικός σημείωσε χατ-τρικ. Η απόδοσή του «κέρδισε» τον Άγγλο τεχνικό που τον μονιμοποίησε και προς το τέλος της πρώτης σαιζόν του στην ΑΕΚ τον ανέβασε στη β’ ομάδα. Το ταλέντο του αγωνιζόμενου πλέον ως δεξιού μεσοεπιθετικού από τα Πετράλωνα ήταν τέτοιο, που η παρουσία του στον «προθάλαμο» υπήρξε εξίσου σύντομη. Το 1952, στα 17 του, υπό τις οδηγίες του Μάριο Μανιότσι, στελέχωνε ήδη την α’ ομάδα, πλάι σε παίκτες όπως ο Γιάννης Κανάκης, ο Παύλος Εμμανουηλίδης, ο Κώστας Πούλης, ο Ηλίας Παπαγεωργίου, ο Παναγιώτης Πατάκας, προλαβαίνοντας οριακά τους προπολεμικούς θρύλους Τζανετή και Μαρόπουλο. Με τον τελευταίο, το παιδικό του ίνδαλμα, είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί στην κιτρινόμαυρη επίθεση σε κάποια ματς, πριν ο μέγας «Ξανθός Αετός» αποχαιρετήσει την ενεργό δράση. Για τον Σταματιάδη η στιγμή αυτή έμοιαζε ακόμα μακρινή. 17 χρόνια δόξας ανοίγονταν μπροστά του.

Τα χαρακτηριστικά και οι μεγάλες στιγμές ενός αρχηγού

Με Μίμη και Νέστορα

Οι ρόλοι τους οποίους επιτελούσε ο Ανδρέας Σταματιάδης στο γήπεδο ήταν αυτοί του περιφερειακού επιθετικού και του δεξιού εξτρέμ. Από τις μεγαλύτερες αρετές του υπήρξε η ταχύτητά του. Τα σπριντ του έμειναν παροιμιώδη, χαρίζοντάς του το προσωνύμιο «το βέλος». Σύμφωνα με τους συγχρόνους του και τα διαθέσιμα σήμερα ρεπορτάζ της εποχής του, υπήρξε τεχνίτης, με καλή μεταβίβαση της μπάλας, αλλά και ικανότητα στο σκοράρισμα, κυρίως με σουτ. Επιπλέον διέθετε ηγετική προσωπικότητα, κάτι που, από ένα σημείο και μετά κατά τη διάρκεια της κιτρινόμαυρης θητείας του, του απέφερε το περιβραχιόνιο του αρχηγού. Στις μεγάλες στιγμές του συλλόγου μέχρι και το 1969 που αποσύρθηκε ήταν πάντα παρών. Βασικός και στους δύο τελικούς Κυπέλλου της δύσκολης εποχής 1951-1959, τόσο στην ήττα με 3-2 από τον Ολυμπιακό το 1953, όσο και στο νικηφόρο 2-1 του 1956 επί του ίδιου αντιπάλου. Συνεπής σκόρερ στα πρώτα χρόνια της Α’ Εθνικής με διψήφια παραγωγή τερμάτων, γεύτηκε εντέλει την κατάκτηση του πρώτου του πρωταθλήματος το 1963, υποστηρίζοντας με τις μπαλιές του τους Κώστα Νεστορίδη και Μίμη Παπαϊωάννου. Ιδιαίτερα παραγωγικός υπήρξε και στη σαιζόν 1967-1968, σημειώνοντας 13 τέρματα στην πορεία προς το 2ο προσωπικό του πρωτάθλημα και 4ο συνολικά τότε της ΑΕΚ. Το στίγμα του άφησε και σε ντέρμπι, όπως στο ΟΣΦΠ-ΑΕΚ το 1960 που έκρινε υπέρ της ομάδας του με κεφαλιά (0-1) ή το 4-1 επί των ερυθρόλευκων το 1961. Το Νοέμβριο του 1968 στην Κοπεγχάγη υπέγραψε μαζί με το Μίμη Παπαϊωάννου το πρώτο ευρωπαϊκό «διπλό» στην ιστορία της Ένωσης, επί της ΑΒ (0-2), αποτέλεσμα που έστειλε την ομάδα στα προημιτελικά του θεσμού, επίτευγμα πρωτόγνωρο για ελληνικό σύλλογο.

Βέλος...

Η πρόθεση του Μπράνκο Στάνκοβιτς, προπονητή του Δικεφάλου τη σαιζόν 1968-69 (έμελλε να μείνει μέχρι και τα μέσα του 1972-73), να προχωρήσει σε ανανέωση του έμψυχου δυναμικού που επρόκειτο να διαχειριστεί, σηματοδότησε μεταξύ άλλων και το τέλος του 34χρονου πλέον Ανδρέα Σταματιάδη από την ομάδα. Στις 18 Μαΐου 1969, στο εντός έδρας παιχνίδι ΑΕΚ-Βέροια (2-1), στο πλαίσιο της 30ής αγωνιστικής, ο βετεράνος άσος πραγματοποίησε την τελευταία του εμφάνιση με την κιτρινόμαυρη φανέλα. Αφού βραβεύτηκε με το «Χρυσό Δικέφαλο» στο ξεκίνημα της αναμέτρησης, αγωνίστηκε για ένα ημίχρονο και αντικαταστάθηκε στην ανάπαυλα εν μέσω αποθέωσης. Του δόθηκε μάλιστα και η ευκαιρία να σκοράρει, αφού κλήθηκε να χτυπήσει πέναλτι που κέρδισε η ΑΕΚ στο ημίωρο. Ο θρύλος θέλει το συγκεκριμένο εκτός από τελευταίο να ήταν και το πρώτο πέναλτι που εκτελούσε σε ολόκληρη την καριέρα του. Ο γκολκίπερ Μασάδης του στέρησε τη χαρά ενός «αντίο» με γκολ, αποκρούοντας.

Η προπονητική καριέρα

Με τον Φάντροκ

Μετά το πέρας της ποδοσφαιρικής του καριέρας, ο Ανδρέας Σταματιάδης ασχολήθηκε με την προπονητική. Η πρώτη επιτυχία του στη νέα αυτή φάση της σταδιοδρομίας του ήρθε το 1972, κόντρα στη μεγάλη του αγάπη και κατά ειρωνεία της ιστορίας, με αντίπαλο στη μάχη των πάγκων τον Μπράνκο Στάνκοβιτς, όταν οδήγησε τη Λαμία σε νίκη με 1-0 των κιτρινόμαυρων, αποκλείοντάς τους από τη συνέχεια του κυπέλλου (στην παράταση, σε μονό νοκ-άουτ ματς, στην πρωτεύουσα της Φθιώτιδας). Στην ΑΕΚ βέβαια έμελλε να επιστρέψει, ως βοηθός του Φράντισεκ Φάντροκ. Από το 1974 μέχρι το 1977 θήτευσε δίπλα στον αναμορφωτή Ολλανδοτσέχο προπονητή, ενώ μετά την απόλυση του τελευταίου από τον Λουκά Μπάρλο, στη 2η αγωνιστική του πρωταθλήματος 1977-78, ανέλαβε υπηρεσιακός προπονητής του Δικεφάλου για δύο αγωνιστικές, σημειώνοντας ισάριθμες νίκες. Συνέχισε να υπηρετεί την ομάδα ως βοηθός τόσο του Ζλάτκο Τσαϊκόφσκι, γευόμενος την κατάκτηση του νταμπλ, όσο και του Φέρεντς Πούσκας.

Με τον Γιάννη Κανάκη (τότε έφορος)

Κάποιες επιπόλαιες εμφανίσεις με συνέπεια απροσδόκητες απώλειες βαθμών στα μέσα της σαιζόν 1978-79 έθεσαν εν αμφιβόλω έναν θεωρούμενο σίγουρο τίτλο, σε συνδυασμό βέβαια και με κάποια «περίεργα» αποτελέσματα του ανταγωνιστή ΟΣΦΠ. Ο Μπάρλος θεώρησε ότι η καλύτερη λύση ήταν να απομακρυνθεί ο Ούγγρος, ο οποίος πέρα από το γεγονός ότι υπήρξε επιεικώς μια μετριότητα σαν προπονητής, είχε «χάσει» εντελώς τα αποδυτήρια. Ο Ανδρέας Σταματιάδης ήταν και πάλι εκεί, αυτή τη φορά όχι προσωρινά μέχρι να αναλάβει κάποιος έτερος, αλλά μέχρι το τέλος της σαιζόν, λαμβάνοντας επίσημα το χρίσμα. Η ομάδα από τότε που την ανέλαβε το «βέλος» ξαναμπήκε σε τροχιά τίτλου, σημειώνοντας σε 11 αγώνες 10 νίκες και 1 ισοπαλία και θα στεφόταν μια ώρα αρχύτερα πρωταθλήτρια, αν ο ΟΣΦΠ δεν βάδιζε σε όλο και πιο «αμαρτωλά» μονοπάτια. Οι δύο σύλλογοι ισοβάθμησαν και το πρωτάθλημα κρίθηκε εντέλει υπέρ της Ένωσης στο μπαράζ της Λεωφόρου, με 2-0 α.α., αφού οι ερυθρόλευκοι απείχαν, με αντάλλαγμα μια σιωπηρή άφεση των αμαρτιών τους. Ατυχώς, ένα δεύτερο σερί νταμπλ χάθηκε λόγω της ήττας στον τελικό κυπέλλου από έναν εκπληκτικό εκείνο το βράδυ Πανιώνιο (1-3).

Αν και ο πρωταθληματικός Σταματιάδης είχε τον «αέρα» για να παραμείνει στο πόστο του προπονητή, τα κλειδιά των αποδυτηρίων για τη σαιζόν 1979-80 δόθηκαν τελικά στον Αυστριακό Χέρμαν Στεσλ. Ο 44χρονος τεχνικός συνέχισε στη Β’ Εθνική, αρχικά στον Ατρόμητο τον οποίο ανέβασε στην Α’ Εθνική (1979-80), έπειτα στο Αιγάλεω με το οποίο έχασε την άνοδο σε μπαράζ από τη Ρόδο (1980-81), στον Διαγόρα (1981-82) και ξανά στο Αιγάλεω το οποίο κατάφερε τελικά να ανεβάσει στη μεγάλη κατηγορία (1982-83). Για μια εξαετία υπήρξε προπονητής της Εθνικής Ελπίδων (1986-1992) με την οποία έφτασε μέχρι τους τελικούς του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1988, ηττώμενος από τη Γαλλία του Ερίκ Καντονά. Από το 1992 και για τις επόμενες δύο δεκαετίες εργάστηκε στα τμήματα υποδομής της ΑΕΚ. Σήμερα παρακολουθεί σαν απλός οπαδός την Ένωση, ενώ την αγάπη του για τον σύλλογο την έχει μεταγγίσει στα παιδιά του, Κώστα (που υπήρξε εκ των ιδρυτών και επί χρόνια έφορος του επιτυχημένου τμήματος χάντμπολ της ΑΕΚ) και Δημήτρη (νυν έφορο του κιτρινόμαυρου στίβου).

Πρωταθλήτρια 1979

STATS & TRIVIA

● Ο Ανδρέας Σταματιάδης αγωνίστηκε σε 466 αγώνες με τη φανέλα της ΑΕΚ σε όλες τις επίσημες διοργανώσεις, σημειώνοντας 138 τέρματα. Οι αριθμοί αυτοί τον κατατάσσουν στην 4η θέση των ρέκορντμεν συμμετοχών με τα κιτρινόμαυρα και στην 5η θέση των κορυφαίων Ενωσιτών σκόρερ όλων των εποχών.

● Αναλυτικότερα έχει καταγράψει ανά διοργάνωση:

Πρωτάθλημα ΕΠΣΑ: 89 συμμετοχές – 26 γκολ

Πανελλήνιο Πρωτάθλημα: 40 συμμετοχές – 16 γκολ

Α’ Εθνική: 267 συμμετοχές – 63 γκολ

Κύπελλο Ελλάδας: 61 συμμετοχές – 32 γκολ

Κύπελλο Πρωταθλητριών: 6 συμμετοχές – 1 γκολ

Κύπελλο Κυπελλούχων: 3 συμμετοχές – 0 γκολ

● Είναι ο 7ος κορυφαίος σε συμμετοχές για την ΑΕΚ στην Α’ Εθνική και ο 11ος τοπ-σκόρερ της στην κατηγορία.

● Είναι ο 7ος κορυφαίος σε συμμετοχές για την ΑΕΚ στο Κύπελλο και ο 4ος κορυφαίος σκόρερ της στον θεσμό.

● Έχει αναδειχτεί πρώτος σκόρερ του Κυπέλλου τη σαιζόν 1956-1957 με 8 τέρματα.

● Έχει αγωνιστεί 8 φορές με τη φανέλα της Εθνικής Ελλάδας.

● Οι τίτλοι στο παλμαρέ του είναι οκτώ: πέντε ως ποδοσφαιριστής (κύπελλο 1956, πρωτάθλημα 1963, κύπελλο 1964, κύπελλο 1966, πρωτάθλημα 1968), δύο ως βοηθός προπονητή (πρωτάθλημα 1978, κύπελλο 1978) και ένας ως προπονητής (πρωτάθλημα 1979).

● Ως πρώτος προπονητής έχει καθοδηγήσει την ΑΕΚ σε 17 αγώνες μετρώντας 14 νίκες – 1 ισοπαλία – 2 ήττες, 56 γκολ υπέρ – 18 κατά.

● Ειδικότερα ανά διοργάνωση:

Πρωτάθλημα: 12 νίκες – 1 ισοπαλία, 46 γκολ υπέρ – 11 γκολ κατά

Κύπελλο: 2 νίκες – 2 ήττες, 10 γκολ υπέρ – 7 γκολ κατά