Η «Βαράγγεια Φρουρά» της ΑΕΚ

Οι λάτρεις της μεσαιωνικής ιστορίας θα γνωρίζουν σίγουρα τη «Φρουρά των Βαράγγων», ένα επίλεκτο σώμα του βυζαντινού στρατού που συχνά εκτελούσε χρέη σωματοφυλακής του Αυτοκράτορα και εθνολογικά αποτελούνταν κυρίως από Σκανδιναβούς και Αγγλοσάξονες μισθοφόρους. Αιώνες αργότερα, η ομάδα-κληρονόμος του πολιτισμού και της αθλητικής παιδείας των Ρωμιών, η βυζαντινογέννητη ΑΕΚ, έμελλε να συνεχίσει την «παράδοση» και να αξιώσει τις υπηρεσίες ποδοσφαιριστών από την Αγγλία, τη Σουηδία και τη Δανία. Πόσοι και ποιοι ακριβώς υπήρξαν οι σύγχρονοι «Βάραγγοι» σωματοφύλακες της αυτοκράτειρας του ελληνικού ποδοσφαίρου; Ας τους δούμε αναλυτικά.

Οι Άγγλοι

Το καλοκαίρι του 1983 το μείζον ζήτημα για την ΑΕΚ ήταν η παραμονή του Θωμά Μαύρου στις τάξεις της ομάδας, καθώς έληγε η «οκταετία» του και ο παίκτης μπορούσε να μείνει ελεύθερος. Ο πρόεδρος Μιχάλης Αρκάδης αδυνατούσε να βρει χρήματα για να καλύψει τις απαιτήσεις του παίκτη. Τη λύση ήρθε να δώσει από το πουθενά ένας Κύπριος επιχειρηματίας, ο Λευτέρης Παναγίδης. Προσέφερε 45 εκατομμύρια δραχμές στον Μαύρο και ως αντάλλαγμα, ο ιδιοκτήτης της ΠΑΕ Ανδρέας Ζαφειρόπουλος, του παρέδωσε τον προεδρικό θώκο. Ο αγγλοθρεμμένος Παναγίδης θέλησε να φέρει ένα άρωμα από το Μεγάλο Νησί στην ΑΕΚ και γι’ αυτό προσέλαβε ως προπονητή τον Τζον Μπάρνγουελ, πρώην τεχνικό της Γουλβς. Μαζί με τον Μπάρνγουελ ήρθανε και δύο συμπατριώτες του, οι Ρος και Λάνγκλεϊ.

Τρέβορ Ρος
Ο Τρέβορ Ρος γεννήθηκε το 1957 στο ευρύτερο Μάντσεστερ από Σκωτσέζο πατέρα και Ιρλανδή μητέρα. Αγωνιζόταν ως μέσος. Ποδόσφαιρο έμαθε στις ακαδημίες της Άρσεναλ και το 1974 προωθήθηκε στην α’ ομάδα. Μετά από τρεις σαιζόν στους «κανονιέρηδες» όπου κατέγραψε 67 συμμετοχές και 9 τέρματα αποχώρησε για την Έβερτον. Στα «ζαχαρωτά» παρέμεινε ως το 1982, πραγματοποιώντας πολύ καλές εμφανίσεις (120 συμμ. – 16 γκολ). Τη σαιζόν 1982-83 δόθηκε δανεικός αρχικά στη Πόρτσμουθ και στο β’ μισό στη Σέφιλντ. Επόμενος σταθμός του η ΑΕΚ. Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής, πριν υπογράψει είχε έρθει incognito στην Αθήνα και είχε παρακολουθήσει από τις κερκίδες του ΟΑΚΑ τον νικηφόρο για την ΑΕΚ τελικό κυπέλλου κόντρα στον ΠΑΟΚ! Η καριέρα του με τα κιτρινόμαυρα ξεκίνησε ιδανικά, με ένα υπέροχο τέρμα που σημείωσε απέναντι στην Ουίπεστ για το Κύπελλο Κυπελλούχων. Η συνέχεια όμως ήταν απογοητευτική και σύντομα περιορίστηκε στον πάγκο. Εντωμεταξύ η ομάδα βολόδερνε στη μέση της βαθμολογίας και το δίδυμο Παναγίδη-Μπάρνγουελ αποχώρησε ως αποτυχημένο. Ο Ζαφειρόπουλος αποφάσισε να αναλάβει ο ίδιος τα ηνία της ομάδας, επαναπροσέλαβε τον Χέλμουτ Σενέκοβιτς, τον προπονητή που είχε αναδείξει κυπελλούχο την Ένωση την προηγούμενη χρονιά και προχώρησε σε εκκαθαρίσεις στο ρόστερ. Ο «Τρομε-ΡΟΣ», όπως είχε βιαστεί να τον βαφτίσει ο Φαίδων Κωνσταντουδάκης στον «Δικέφαλο, αποτέλεσε φυσιολογικά παρελθόν. Έπαιξε για λίγα ακόμα χρόνια μπάλα στην Αγγλία και αργότερα εργάστηκε σε μεταφορικές εταιρίες.

Θητεία στην ΑΕΚ: 1983-1984

Συμμετοχές: 7 (πρωτάθλημα 5, Ευρώπη 2) – Γκολ: 1 (Ευρώπη 1)

O Ρος σκοράρει με τη φανέλα της Έβερτον

Τόμι Λάνγκλεϊ

Ο έτερος των Άγγλων αγωνιζόταν στην επίθεση. Γέννημα θρέμμα Λονδρέζος πρωτόπαιξε ποδόσφαιρο στην Τσέλσι, εν έτει 1974 και σε ηλικία 16 ετών. Τη σαιζόν 1977-78 αναδείχτηκε πρώτος σκόρερ της ομάδας του με 13 γκολ, επίτευγμα που επανέλαβε και την επόμενη περίοδο, αυτή τη φορά με τρία τέρματα περισσότερα. Παρά ταύτα στο τέλος της χρονιάς οι «Μπλε» υποβιβάστηκαν. Η καριέρα του Λάνγκλεϊ συνεχίστηκε στη Β’ Αγγλίας, αρχικά με την ΚΠΡ (τη σαιζόν 1980-81, 25 συμμετοχές – 8 γκολ) και στη συνέχεια με άλλον έναν λονδρέζικο σύλλογο, την Κρύσταλ Πάλας (τη διετία 1981-1983, 59 ματς – 8 γκολ). Στην ΑΕΚ έγινε δεκτός μετά βαΐων και κλάδων, κυρίως λόγω των επιδόσεων του στην Τσέλσι, σύντομα όμως αποδείχτηκε «φούσκα». Σε 8 παιχνίδια που αγωνίστηκε κατάφερε να σκοράρει μόλις μια φορά και αυτή για τον θεσμό του Κυπέλλου, κόντρα στην αδύναμη Αναγέννηση Γιαννιτσών. Με την αποχώρηση του Μπάρνγουελ και την απεμπλοκή του Παναγίδη από τα διοικητικά, ο Λάνγκλεϊ έτυχε ίδιας μοίρας με αυτήν του Ρος. Αφέθηκε ελεύθερος από τον Ζαφειρόπουλο και επέστρεψε στην Αγγλία για λογαριασμό της Κόβεντρι. Τα επόμενα χρόνια, μέχρι να αποσυρθεί το 1993, άλλαξε 11 ομάδες σε Αγγλία, Χονγκ Κονγκ(!) και ΗΠΑ. Σήμερα εργάζεται σαν τηλεπαρουσιαστής στο Chelsea TV.

Θητεία στην ΑΕΚ: 1983-1984

Συμμετοχές: 8 (πρωτάθλημα 5, κύπελλο 3) – Γκολ: 1 (κύπελλο 1)

O Λάνγκλεϊ σημειώνει το 3ο γκολ των Μπλε κόντρα στη Λίβερπουλ

Ο Σουηδοί

Χόκαν Σάντμπεργκ

Ο υψηλόσωμος ξανθομάλλης σέντερ-φορ υπήρξε η πρώτη μεγάλη μεταγραφή που πραγματοποίησε ο Ανδρέας Ζαφειρόπουλος μετά την επιστροφή του στην προεδρία της ομάδας. Γεννηθείς το 1958, ο Σάντμπεργκ ξεκίνησε την καριέρα του το 1976 από την Έρεμπρο. Μετά από τέσσερις σαιζόν έκανε το μεγάλο βήμα και μεταγράφηκε σε μια εκ των κορυφαίων ομάδων της χώρας του, την Γκέτεμποργκ. Με τους «γαλανόλευκους» έζησε μέρες δόξας. Κατέκτησε δύο πρωταθλήματα (1982, 1984), δύο κύπελλα (1982, 1983) και ένα Κύπελλο Ουέφα, το 1982, κόντρα στο Αμβούργο του μεγάλου Ερνστ Χάπελ. Παράλληλα χρίστηκε και διεθνής (13 συμμ. – 3 γκολ). Με τέτοιο βιογραφικό, ο ερχομός του στην ΑΕΚ το 1984 θεωρήθηκε (και ήταν) μεγάλη επιτυχία. Ευτυχώς, ο Σάντμπεργκ επιβεβαίωσε τις προσδοκίες. Ταίριαξε αμέσως με το Θωμά Μαύρο στη γραμμή κρούσης και μαζί συνέθεσαν ένα από τα καλύτερα επιθετικά δίδυμα στην Ιστορία της ΑΕΚ. Μετά από δύο ικανοποιητικές σαιζόν όμως, ο Σουηδός άρχισε να ταλαιπωρείται από συχνούς τραυματισμούς και έχασε τη φόρμα του. Σε ολόκληρη τη σαιζόν 1986-87 σημείωσε μόλις 3 τέρματα. Έτσι, το καλοκαίρι του 1987 η ΑΕΚ τον άφησε ελεύθερο και ο ίδιος επέλεξε να συνεχίσει στον ΟΣΦΠ που έψαχνε εναγωνίως τον αντικαταστάτη του αποχωρήσαντα για την Ιταλία Νίκου Αναστόπουλου. Η κατάρα των τραυματισμών όμως συνέχισε να κυνηγά τον Σάντμπεργκ. Πρόλαβε να αγωνιστεί μόλις 4 φορές με τη φανέλα των ερυθρολεύκων χωρίς να σκοράρει και το Δεκέμβριο του 1987 επέστρεψε στη Σουηδία για λογαριασμό της Σούντσβαλ, με τη φανέλα της οποίας έκλεισε την καριέρα του έναν χρόνο αργότερα, μόλις στα 31 του. Συνέχισε πάντως να ασχολείται και να προσφέρει στο ποδόσφαιρο, εργαζόμενος ως βοηθός προπονητή, προπονητής και στέλεχος ακαδημιών σε ομάδες της πατρίδας του.

Θητεία στην ΑΕΚ: 1984-1987

Συμμετοχές: 94 (πρωτάθλημα 81, κύπελλο 9, Ευρώπη 4) – Γκολ: 34 (πρωτάθλημα 30, κύπελλο 4)

Αφιέρωμα στον Χόκαν Σάντμπεργκ

Ντάνιελ Μαϊστόροβιτς

Εάν αποκλείσουμε τον Σουηδο-Σύριο Λουέι Τσάνκο λόγω του γεγονότος ότι τελικά επέλεξε την Εθνική Συρίας για να αγωνιστεί στο διεθνές επίπεδο, ο δεύτερος ποδοσφαιριστής από τη σκανδιναβική χώρα που φόρεσε την κιτρινόμαυρη φανέλα υπήρξε ο γεννημένος στη Στοκχόλμη το 1977 κεντρικός αμυντικός Ντάνιελ Μαϊστόροβιτς. Στην Ένωση μεταγράφηκε το καλοκαίρι του 2008 κουβαλώντας ένα πολύ καλό βιογραφικό: πάνω από 10 χρόνια βασικός σε ομάδες α’ κατηγορίας (Βεστερός, Μάλμε, Τβέντε, Βασιλεία), πρωταθλητής Σουηδίας το 2004, νταμπλούχος Ελβετίας το 2008 και βασικό στέλεχος της Εθνικής Σουηδίας από το 2003, με συμμετοχή  στο Euro 2008. Επιβλητικός στην όψη (1.90μ. ύψος, 96κ. βάρος), δυναμικός στον τρόπο παιχνιδιού του και ανίκητος στο ψηλό παιχνίδι, συνέθεσε ένα αξιόπιστο δίδυμο με το Σωτήρη Κυργιάκο για τη σαιζόν 2008-09. Ατυχώς το όνομά του συνδυάστηκε με την αποχώρηση του Ντέμη Νικολαΐδη από την προεδρία της ΠΑΕ. Ήταν 2 Νοεμβρίου του 2008, η ΑΕΚ έχανε 0-1 από τον Αστέρα Τρίπολης στο ΟΑΚΑ, όταν στο 90ό λεπτό ο Μαϊστόροβιτς ισοφάρισε και έκανε το …«λάθος» να πανηγυρίσει. Μεγάλη μερίδα του κόσμου που βρισκόταν σε σύγχυση από το καλοκαίρι με την κλοπή του τίτλου, τη διάλυση της πρωταθλήτριας ομάδας του 2008 και το κακό νέο ξεκίνημα, αποδοκίμασε έντονα. Η Ένωση τελικά πήρε και τη νίκη, με ψαλίδι του Τζιμπούρ στο ’94, ο Ντέμης όμως είχε βρει στις αποδοκιμασίες την αφορμή που έψαχνε για να παραιτηθεί και τυπικά, μιας και ήδη οι μέτοχοι τον είχαν υποσκελίσει από τον Ιούλιο. Στην παρακμιακή σαιζόν 2009-10 ο Μαϊστόροβιτς ήταν από τους λίγους διακριθέντες, υπογράφοντας μάλιστα μια μεγάλη νίκη με 1-0 κόντρα στη Μπενφίκα για το Europa League. Στο τέλος της χρονιάς, αφέθηκε ελεύθερος να συνεχίσει στη Σέλτικ, αφού η ΠΑΕ είχε ήδη εισέλθει σε μια περίοδο οικονομικής δυσπραγίας και δεν μπορούσε να αντέξει «βαριά» συμβόλαια. Στους τριφυλλοφόρους της Γλασκώβης, ο βετεράνος πια σέντερ-μπακ προσέθεσε στο παλμαρέ του ένα ακόμα πρωτάθλημα (2012) και ένα κύπελλο (2011) και εντέλει έκλεισε την πλούσια καριέρα του το 2013, με τα χρώματα της ΑΙΚ Στοκχόλμης.

Θητεία στην ΑΕΚ: 2008-2010

Συμμετοχές: 83 (πρωτάθλημα 67, κύπελλο 8, Ευρώπη 8) – Γκολ: 6 (πρωτάθλημα 4, κύπελλο 1, Ευρώπη 1)

 Ντάνιελ Μαϊστόροβιτς εν δράσει

Ο Δανός

Χένρικ Νίλσεν

Καλοκαίρι 1987. Το βασικό (όσο επέτρεψαν οι τραυματισμοί…) επιθετικό δίδυμο της προηγούμενης τριετίας, ο Θωμάς Μαύρος και ο Χόκαν Σάντμπεργκ έχουν μόλις αποτελέσει παρελθόν. Ο νέος προπονητής της ομάδας, Τόζα Βεσελίνοβιτς, καλείται να βρει έναν άξιο διάδοχό τους για να σηκώσει το βάρος της κιτρινόμαυρης επίθεσης. Η επιλογή του είναι ένας άσημος 22χρονος Δανός που βγάζει το ψωμί του στην Β’ Εθνική της πατρίδας του: ο Χένρικ Νίλσεν. Παρά το αμφίβολο ποδοσφαιρικό παρελθόν του, ο ξανθομάλλης στράικερ αποδεικνύεται χαρισματικός γκολτζής: σημειώνει 21 τέρματα (σε 27 συμμετοχές) και αναδεικνύεται πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος. Παραλίγο μάλιστα η πρωτιά αυτή να συνδυαστεί και με το στέμμα του πρωταθλητή, τελικά όμως, μετά από σφοδρή μάχη με την Λάρισα, η Ένωση απώλεσε τον τίτλο, εν μέρει εξαιτίας της άφεσης αμαρτιών που έτυχαν οι «βυσσινί», αναφορικά με το «σκάνδαλο Τσίγκοφ». Η αποτυχία της ομάδας έφερε την αντικατάσταση του Βεσελίνοβιτς από έναν άλλον Γιουγκοσλάβο, τον παλιό Ενωσίτη θρύλο Ντούσαν Μπάγιεβιτς. Ο «Πρίγκιπας του Νερέτβα», λάτρης της σκληρής δουλειάς και της απόλυτης πειθαρχίας, είδε εξαρχής με «κακό μάτι» τον μποέμ Σκανδιναβό και τον Δεκέμβρη του 1988, παρά τη συνέπεια του Νίλσεν στο σκοράρισμα (5 γκολ σε 10 ματς), αποφάσισε να τον αποπέμψει. Για την επιλογή αυτή δημιουργήθηκε ο αστικός μύθος πως δήθεν ο Μπάγεβιτς ήθελε να «αδειάσει» μια πολύτιμη θέση ξένου, ώστε να φέρει στην Ένωση τον Τόνι Σαβέβσκι. Η πραγματικότητα όμως είναι πως κενή θέση υπήρχε ήδη μιας και οι ξένοι του Δικεφάλου ήταν δύο, ο Νίλσεν και ο Οκόνσκι και το επιτρεπόμενο όριο εκείνη τη σαιζόν είχε ανέβει στους τρεις. Σαβέβσκι, Νίλσεν και Οκόνσκι συνυπήρξαν μάλιστα μέσα στο γήπεδο στις 11 Δεκεμβρίου 1988, στη νίκη επί του Απόλλωνα Σμύρνης με 4-2. Ο Νίλσεν μάλιστα ξεκόλλησε με δύο γκολ την ομάδα του από το 2-2, δίνοντάς της τη νίκη. Έμελε όμως αυτό να είναι το τελευταίο του ματς με τα κιτρινόμαυρα. Παρά το άδοξο τέλος του από το σύλλογο, το παράσημο του πρωταθλητή Ελλάδας χρεώνεται και στον ίδιο προσωπικά, αφού άλλωστε υπήρξε ο 2ος σκόρερ της ομάδας εκείνη τη χρονιά. Επόμενοι σταθμοί στην καριέρα του Δανού επιθετικού αποτέλεσαν ο Ηρακλής (β’ μισό 1988-1989), η Φενέρμπαχτσέ (1989-1990), η Λιλ (1990-1992) και η Μπρόντμπι όπου αποσύρθηκε το 1992, 28 μόλις ετών, εξαιτίας ενός σοβαρού τραυματισμού. Σήμερα ο Νίλσεν (πατέρας εντωμεταξύ 5 κοριτσιών!) δραστηριοποιείται στο χώρο της οινοποιίας.

Θητεία στην ΑΕΚ: 1987-1988

Συμμετοχές: 47 (πρωτάθλημα 37, κύπελλο 8, Ευρώπη 2) – Γκολ: 30 (πρωτάθλημα 26, κύπελλο 4)

Αφιέρωμα στον Χένρικ Νίλσεν