Η κορυφαία 5άδα Αμερικανών που έπαιξαν για τη Βασίλισσα

Οι καλαθοσφαιριστές που προέρχονται από τις ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να διδαχθούν τα μυστικά της πορτοκαλί θεάς μέσα στους κόλπους του αρτιότερα δομημένου μπασκετικού συστήματος στον κόσμο. Η πατρίδα τους άλλωστε ήταν αυτή που αποτέλεσε το λίκνο του αθλήματος. Όχι τυχαία λοιπόν θεωρούνται «αυθεντίες» και όλες οι ευρωπαϊκές ομάδες με υψηλές βλέψεις αξιώνουν τις υπηρεσίες τους. Η Βασίλισσα του ελληνικού μπάσκετ, η ΑΕΚ, δε θα μπορούσε να συνιστά εξαίρεση. Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, περισσότεροι από 50 μπασκετμπολίστες από την άλλη όχθη του Ατλαντικού φόρεσαν τη φανέλα με το Δικέφαλο. Εάν καλούμασταν να ξεδιαλέξουμε ανάμεσα σ’ αυτήν την πληθώρα παικτών μόνο πέντε, έτσι ώστε να συνθέσουμε την κορυφαία 5άδα Αμερικανών που θα μπορούσε να παραταχθεί στα παρκέ, ποιους θα επιλέγαμε; Το One love AEK θα προσπαθήσει να προτείνει μια απάντηση στο δύσκολο αυτό ερώτημα. Κριτήριο για τον χαρακτηρισμό «κορυφαίος» και την είσοδο στην 5άδα τέθηκε ένας συνδυασμός 1)προσφοράς στην ομάδα, 2)ατομικών ικανοτήτων και 3)προηγούμενης ή μετέπειτα λαμπρής καριέρας.

Kurt Rambis (1980-1981)

Επισήμως, ο πρώτος Αμερικανός που φόρεσε την κιτρινόμαυρη φανέλα ήταν ο Dean Tolson, ένας βετεράνος του αθλήματος που ενίσχυσε τη Βασίλισσα στα 4 ματς που έδωσε για το Κύπελλο Κόρατς της σαιζόν 1983-84. Στην πραγματικότητα η αρχή είχε γίνει 3 χρόνια νωρίτερα με τον Kurt Rambis. Ο ύψους 2.03 power forward αποφοίτησε το 1980 από το κολλέγιο Santa Clara και επελέγη στο νο. 58 του Draft του NBA από τους New York Knicks. Τελικά όμως έμεινε εκτός του ρόστερ της ομάδας για τη σαιζόν 1980-81 και έτσι αναζήτησε την τύχη του στην Ευρώπη. Η φημολογία ότι ο Rambis είχε εν μέρει ελληνική καταγωγή (και μάλιστα από την Κωνσταντινούπολη!), αποτέλεσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για το Δικέφαλο να τον εντάξει στο δυναμικό του ως ομογενή, παρακάμπτοντας την απαγόρευση συμμετοχής ξένων που ίσχυε τότε στο ελληνικό πρωτάθλημα. Χάρη σε ενέργειες του άοκνου Ενωσίτη έφορου Δημοσθένη Πασχαλίδη και με τη συνδρομή του Οικουμενικού Πατριαρχείου που κλήθηκε να «επιβεβαιώσει» τις ρωμαίικες ρίζες του παίκτη, ο Rambis απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα και υπέγραψε στην ΑΕΚ ως «Κυριάκος Ραμπίδης». Επιβλητικός μέσα στο παρκέ και ικανότατος αμυντικός, υπήρξε μαζί με τον Μηνά Γκέκο και το Βασίλη Γκούμα ένας από τους πρωταγωνιστές της κατάκτησης του Κυπέλλου του 1981 (11π. στον τελικό της Γλυφάδας με τον Ηρακλή). Με το πέρας της σαιζόν επέστρεψε στην Αμερική και αυτή τη φορά όχι μόνο κατάφερε να παίξει στο NBA, αλλά κατέκτησε και 4 φορές τον τίτλο ως μέλος της καταπληκτικής ομάδας των Los Angeles Lakers, με συμπαίκτες τον Magic Johnson, τον Kareem Abdul-Jabbar και τον James Worthy. Αγωνίστηκε επίσης με τη φανέλα των Charlotte Hornets, Phoenix Suns και Sacramento Kings. Όταν αποσύρθηκε, ασχολήθηκε με την προπονητική. Έχει χρηματίσει βοηθός προπονητή των Lakers σε 3 διαφορετικές περιόδους (1994-1999, 2001-2004, 2013-σήμερα). Στον πάγκο των «Λιμνανθρώπων» κάθισε και ως α’ προπονητής το 1999, ενώ ως head coach εργάστηκε και στους Minnesota Timberwolves την τριετία 2009-2011.

-Πλάνα από το νικηφόρο τελικό του 1981 με πρωταγωνιστή τον Ράμπις

-Συνέντευξη του Κερτ Ράμπις στον "Ενωσίτη" (από το blog "ΑΕΚ history")

Danny Vranes (1988-1989)

Το 1988 επιτράπηκε η συμμετοχή Αμερικανών στην Α1 και η ΑΕΚ έσπευσε να φέρει στην Ελλάδα δύο παίκτες από το μαγικό κόσμο του NBA: τον Danny Vranes και τον Clint Richardson. Το βιογραφικό του δεύτερου ήταν σαφώς πλουσιότερο (4.084 πόντοι, 1.378 ριμπάουντ, 1.461 ασίστ και ένα δαχτυλίδι με τους Philadelphia 76ers το 1983), ο Vranes όμως ήταν αυτός που προσέφερε τα περισσότερα στη μονοετή διαμονή των δύο στο πρωτάθλημά μας. Αγωνιζόταν στη θέση του power forward. Είχε επιλεγεί στο νο.5 του Draft του 1981 από τους Seattle SuperSonics όπου έμεινε για 5 χρόνια πριν μεταγραφεί στους 76ers. Τα στατιστικά του στα 7 χρόνια παρουσίας του στο NBA (1981-1988) μάλλον μέτρια: 5,1 π/α – 3,9 ρ/α – 1,2 α/α. Στην ΑΕΚ πάντως αναδείχτηκε σκόρερ ολκής, σημειώνοντας 473 πόντους σε 22 αγώνες (μ.ο. 21,5 π/α). Μερικές από τις καλύτερες εμφανίσεις του τις πραγματοποίησε στο Κύπελλο Κυπελλούχων, όπου η Βασίλισσα έφτασε μέχρι τα προημιτελικά. Στα δύο παιχνίδια με την Ζαλγκίρις του Σαμπόνις σκόραρε συνολικά 62π., ενώ σε αυτά με την Τσιμπόνα το κοντέρ σταμάτησε στους 65π. Η συνέχεια προμηνυόταν ακόμα πιο λαμπρή (o Vranes είχε υπογράψει συμβόλαιο μέχρι το 1991), δυστυχώς όμως τόσο ο παίκτης, όσο και οι Ενωσίτες οπαδοί υπολόγιζαν χωρίς τον τότε πρόεδρο της Ερασιτεχνικής, Μάκη Ψωμιάδη… Ο «Big-Mac» είχε υποσχεθεί μισθό ύψους 300 χιλ. δολλαρίων στον Vranes, λεφτά τα οποία ο Αμερικανός δεν είδε ποτέ στον λογαριασμό του. Οι διαμαρτυρίες του πέσανε στο κενό κι έτσι, παραμονές ενός ντέρμπι με τον Παναθηναϊκό, πήρε την απόφαση να αποχωρήσει για τις ΗΠΑ. Όπως ισχυρίστηκε αργότερα σε εφημερίδα της πατρίδας του, «άγνωστοι», αφού βανδάλισαν την οικία του, απήγαγαν έναν φίλο του και απείλησαν να τον δολοφονήσουν, εάν ο Vranes δεν έδινε το παρόν στο κρίσιμο ματς. Έντρομος ο παίκτης απέφυγε να κάνει επίσημη καταγγελία, φυγάδευσε την οικογένειά του στο εξωτερικό, κατέβηκε να αγωνιστεί κανονικά στο παιχνίδι και αφού βεβαιώθηκε ότι ο φίλος του είχε αφεθεί ελεύθερος, έσπευσε στο αεροδρόμιο για να προλάβει το πρώτο αεροπλάνο… Η καριέρα του συνεχίστηκε στην Ιταλία με τα χρώματα της Μιλάνο και της Βαρέζε.

-Η συνέντευξη που είχε δώσει ο Vranes στους Seattle Times το 1989 σχετικά με το περιστατικό της απαγωγής

-Άρθρο του Νίκου Παπαδογιάννη για την "περιπέτεια" του Βρέινς

Rolando Blackman (1994-1995)

Αναμφίβολα το μεγαλύτερο «όνομα» που ντύθηκε ποτέ στα κιτρινόμαυρα. Ο γεννηθείς το 1959, ύψους 1.98 shooting guard, πρωτόπαιξε μπάσκετ στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας. Το 1981 επιλέχτηκε στο νο.9 του Draft από τους Dallas Mavericks. Στην πρώτη του σαιζόν στο NBA εντυπωσίασε καταγράφοντας 13,3 πόντους, 3,1 ριμπάουντ και 1,3 ασίστ ανά αγώνα. Μέσα στην επόμενη δεκαετία εξελίχτηκε στο φυσικό ηγέτη και απόλυτο πρωταγωνιστή της ομάδας του. Έχοντας σταθερά καλή απόδοση, ψηφίστηκε από το φίλαθλο κοινό να συμμετάσχει σε 4 All-Star Games (1985, 1986, 1987, 1990). Οι συνολικά 16.643 πόντοι που σημείωσε με την φανέλα των Τεξανών μέχρι το 1992, τον έφεραν στην πρώτη θέση του πίνακα των σκόρερ όλων των εποχών στην ιστορία του συλλόγου. Το ρεκόρ αυτό κράτησε για 16 ολόκληρα χρόνια, έως το 2008 που το κατέρριψε ο Dirk Nowitzki. Απόλυτα δικαιολογημένα λοιπόν, οι Mavericks έχουν πλέον αποσύρει τη φανέλα με τον αριθμό 22 που φορούσε. Οι ατομικές διακρίσεις πάντως δεν συνοδεύτηκαν και από αντίστοιχες ομαδικές και έτσι τη σαιζόν 1992-93, ο Blackman μετακόμισε στους ισχυρούς New York Knicks, επιδιώκοντας να φορέσει το δαχτυλίδι του πρωταθλητή. Το 1994 oι Knicks έφτασαν μέχρι τους τελικούς, υπέκυψαν όμως στους Houston Rockets του Hakeem Olajuwon και ο προχωρημένης ηλικίας πλέον guard αποφάσισε να εγκαταλείψει το NBA. Κάπου εκεί μπήκε στη ζωή του η ΑΕΚ. Ο πρόεδρος της ΚΑΕ Μιχάλης Λεφάκης, βλέποντας τη Βασίλισσα να παραπαίει στο πρωτάθλημα, αποφάσισε να κάνει την υπέρβαση και προσφέροντας 450 χιλ. δολλάρια στον πρώην NBAer, κατόρθωσε να τον φέρει στην Αθήνα. Η μεταγραφή-βόμβα άφησε έκπληκτο μέχρι και τον προπονητή του Δικεφάλου Βλάντο Τζούροβιτς, ο οποίος δήλωνε χαρακτηριστικά: «Εάν δεν τον δω στο γήπεδο, δεν πιστεύω ότι θα έρθει!». Ο Blackman ήρθε φυσικά και στο ντεμπούτο του, στις 11 Δεκεμβρίου του 1994, οδήγησε τη Βασίλισσα σε νίκη επί του ισχυρού τότε Άρη. Έμεινε μέχρι τη λήξη της σαιζόν 1994-95, βοηθώντας την ομάδα να ξεκολλήσει από τις τελευταίες θέσεις και να τερματίσει τουλάχιστον 8η, χαρίζοντας παράλληλα μερικές υψηλής ποιότητας μπασκετικές παραστάσεις. Μέχρι το 1997, όταν και αποσύρθηκε, έπαιξε σε άλλες δύο ευρωπαϊκές ομάδες, αρχικά για τη Μιλάνο και έπειτα για τη Λιμόζ. Τα στατιστικά του με την ΑΕΚ παραμένουν από τα καλύτερα μεταξύ των συμπατριωτών του που φόρεσαν τη φανέλα μας: 422 πόντοι σε 22 ματς, ήτοι σε μ.ο. 19,2 π/α, 87% ευστοχία σε βολές, 46% σε δίποντα, 31% σε τρίποντα, 4,5 ριμπάουντ και 1,6 ασίστ ανά παιχνίδι.

-Συνέντευξη του Μπλάκμαν στο SentraGoal

Joe Arlauckas (1998-1999)

Ένας από τους παίκτες που άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στο ευρωπαϊκό μπάσκετ της δεκαετίας του ’90. Παιδί Λιθουανών μεταναστών στις ΗΠΑ, κέρδισε το εισιτήριο για το NBA το 1987, στα 22 του, μετά από 4 χρόνια κολλεγιακού μπάσκετ. Δεν κατάφερε να καθιερωθεί και την επόμενη χρονιά πέρασε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου με το «καλημέρα» στέφθηκε κυπελλούχος Ιταλίας με την Καζέρτα. Τις μέρες δόξας του τις γνώρισε στο ισπανικό πρωτάθλημα. Αρχικά (1988-1990) αγωνίστηκε για λογαριασμό της Μάλαγα. Ακολούθησε η Ταού με την οποία κατέκτησε το Copa del Rey του 1993 και στο τέλος της ίδιας χρονιάς ήρθε η μεταγραφή για τη Ρεάλ. Με τη φανέλα των «μερένχες» στέφθηκε αμέσως πρωταθλητής Ισπανίας (1994), ενώ στη συνέχεια ανέβηκε και στην κορυφή της Ευρώπης, κατακτώντας το Κύπελλο Πρωταθλητριών του 1995 (αναδείχτηκε και πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης) και το Κύπελλο Κυπελλούχων του 1997. Με τέτοιο προσωπικό παλμαρέ, η απόκτησή του από την ΑΕΚ του Γιάννη Φιλίππου το καλοκαίρι του 1998 θεωρήθηκε μεγάλη επιτυχία. Με τα κιτρινόμαυρα ο Arlauckas αγωνίστηκε σε 49 παιχνίδια, σκοράροντας 702 πόντους (μ.ο. 14,3 π/α). Οι καλύτερες εμφανίσεις του στην Α1 ήρθανε στο διπλό επί της Νήαρ Ηστ (28π.-8ρ.) , στη νίκη επί του ΠΑΟΚ (19π.-9ρ.) και στη νίκη στα πλέι-οφ κόντρα στον Άρη (20π.-8ρ.). Στο κύπελλο βοήθησε την ομάδα του να φτάσει ως τον τελικό της διοργάνωσης απέναντι στον ΠΑΟΚ. Παρά τους 18 πόντους του στο συγκεκριμένο ματς, η ΑΕΚ ηττήθηκε με το βαρύ 71-54 και η επιστροφή στους τίτλους πήρε αναβολή για άλλο ένα έτος. Ο Αμερικανολιθουανός power forward βέβαια δεν γεύτηκε αυτές τις επιτυχίες, καθώς είχε μετακομίσει στον Άρη, όπου και έβαλε τέλος στη μεγάλη καριέρα του.

-Συνέντευξη του Τζο Αρλάουκας στο SentraGoal

Jon Robert Holden (2001-2002)

Καλαθοσφαιριστής που έγραψε το όνομά του με χρυσά γράμματα όχι μόνο στην ιστορία της ΑΕΚ, αλλά και σε αυτήν του ευρωπαϊκού μπάσκετ γενικότερα. Υπήρξε ένας εξαιρετικός πλέι-μέικερ και ικανότατος σκόρερ. Αποφοίτησε το 1998 από το κολλέγιο Bucknell και αμέσως αποδέχτηκε την πρόταση της λετονικής ASK Riga να διασχίσει για χάρη της τον Ατλαντικό. Αφού αναδείχτηκε πρωταθλητής Λετονίας το 1999, μεταγράφηκε στη βελγική Telindus Oostende για να κατακτήσει και εκεί τον εγχώριο τίτλο. Η συλλογή χρυσών μεταλλίων για τον Holden έμελλε να συνεχιστεί με μια ομάδα που είχε να στεφθεί πρωταθλήτρια στη χώρα της για 32 ολόκληρα χρόνια: την ΑΕΚ. Με εμφανίσεις όπως στην πρεμιέρα της Α1 κόντρα στον ΟΣΦΠ (19π.), εναντίον του ΠΑΟΚ όπου μόνος του πήρε το παιχνίδι στην παράταση (32π.-6ρ.-3ασ.), ξανά επί του ΟΣΦΠ μέσα στην έδρα τους (26π.) ή όπως το show στη Δράμα επί του ΚΑΟΔ (35π.), συνέβαλε τα μέγιστα στο να τερματίσει η ομάδα πρώτη στη regular season με ρεκόρ 23-3 και να συμμετέχει με πλεονέκτημα έδρας στα play-offs. Στους ημιτελικούς με τον Ηρακλή υπήρξε και πάλι καθοριστικός σημειώνοντας σε δύο παιχνίδια 32 πόντους. Στους δύο πρώτους τελικούς ήταν συνεπής στο σκοράρισμα, αλλά η ΑΕΚ υπέστη ισάριθμες ήττες από τον ΟΣΦΠ. Στον τρίτο κρίσιμο τελικό έμεινε άποντος(!), ευτυχώς όμως η ομάδα μείωσε σε 2-1. Στο 4ο παιχνίδι στο ΣΕΦ, ο Αμερικανός συνήλθε και βοήθησε με 13π. στη μεγάλη απόδραση και την ισοφάριση σε 2-2. Στον 5ο τελικό ήταν από τους διακριθέντες και μαζί με τους Χατζή, Κακιούζη, Ντικούδη, Ζήση και τα άλλα παιδιά, επανέφερε τη Βασίλισσα στο θρόνο της. Δυστυχώς δεν έμεινε περισσότερο στη χώρα μας. Αποχώρησε για την ΤΣΣΚΑ Μόσχας με τη φανέλα της οποίας έγραψε ιστορία. Κατέκτησε 9 πρωταθλήματα Ρωσίας, 4 κύπελλα Ρωσίας, συμμετείχε σε 8 διαδοχικά Final-4 της Ευρωλίγκας (ρεκόρ που μοιράζεται με τον τότε συμπαίκτη του Θοδωρή Παπαλουκά) και αναδείχτηκε 2 φορές πρωταθλητής Ευρώπης (2006, 2008). Για την διάρκεια που επέδειξε στο υψηλό επίπεδο, επιβραβεύτηκε με την ανακήρυξή του ως ένας από τους κορυφαίους παίκτες της Ευρωλίγκας για τη δεκαετία 2001-2010. Παράλληλα έλαβε τη ρωσική υπηκοότητα και διέπρεψε στο Eurobasket του 2007, στο οποίο οι Ρώσοι κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο, νικώντας στον τελικό την οικοδέσποινα Ισπανία. Το 2011 αποσύρθηκε και ασχολείται έκτοτε με το μάνατζμεντ παικτών.
-Συνέντευξη του J.R. Holden στο All Star Basket (από το blog Μια Βασίλισσα είναι πάντα Βασίλισσα)

Σημ: Τα περισσότερα στατιστικά που παρατίθενται στο αφιέρωμα προέρχονται από τη βάση δεδομένων του AEK Internet Fan Club. Αναλυτικό πίνακα με όλους τους Αμερικανούς που φόρεσαν τη φανέλα μας από το 1984 έως το 2011 μπορείτε να βρείτε στο κορυφαίο κιτρινόμαυρο μπασκετικό blog «Μια Βασίλισσα είναι πάντα Βασίλισσα».

-Συμφωνείτε με τις επιλογές; Είναι άδικο να μένουν εκτός «πολυβόλα» σαν τους Richard Rellford και Tony White ή κυπελλούχοι Ευρώπης σαν τον Anthony Bowie; Και αν ναι, ποιους θα αντικαταστούσατε από τη λίστα;