Γιώργος Αμερικάνος

Η 7η Οκτωβρίου 2013 θα μείνει στην Ιστορία ως μία μέρα πένθους για την οικογένεια της ΑΕΚ. Ο ηγέτης της Βασίλισσας τη δεκαετία του ’60 και πρωταγωνιστής στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων 1968, Γιώργος Αμερικάνος, έχασε την τρίχρονη μάχη που έδινε για τη ζωή του, μετά από διπλό εγκεφαλικό επεισόδιο που είχε υποστεί. Ένα αφιέρωμα στον μπασκετικό του βίο και τα κατορθώματά του είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής που μπορεί να αποτίσει το One love AEK στη μνήμη του κορυφαίου άσου.

Από τη Νίκαια, μέσω των γραφείων του ΠΑΟ, στην ΑΕΚ

Γιος προσφύγων από τη Μικρά Ασία, ο Γιώργος Αμερικάνος γεννήθηκε στη Νίκαια, στις 21 Δεκεμβρίου 1942. Από πολύ μικρός έδειξε την κλίση του στον αθλητισμό και ειδικά στο μπάσκετ και έτσι το 1955 υπέγραψε δελτίο στην τοπική ΧΑΝ. Στο σύλλογο της Νίκαιας με την μακρά μπασκετική παράδοση, το σπάνιο ταλέντο του δεν άργησε να αναδειχθεί. Το 1959, θεωρούμενος ως ο καλύτερος ανερχόμενος παίκτης στη χώρα, αποτέλεσε το μήλον της έριδος ανάμεσα στους μεγάλους του ελληνικού αθλητισμού. Αν και βρέθηκε μια ανάσα από το να υπογράψει στον Παναθηναϊκό, ο 17χρονος Αμερικάνος διάλεξε τελικά την ΑΕΚ. Ο μύθος θέλει τον τότε παίκτη του Δικεφάλου, Νίκο Τερκεσίδη, να παίζει τον καθοριστικό ρόλο για την πραγματοποίηση της μεγάλης μεταγραφής: η πρόταση του ΠΑΟ οικονομικά ήταν η πιο δελεαστική και ο Αμερικάνος προσήλθε στα γραφεία του Τριφυλλιού, έτοιμος να υπογράψει συμβόλαιο στους πράσινους. Εκεί έσπευσε να τον συναντήσει ο Τερκεσίδης, τον προέτρεψε να φύγει, προφασιζόμενος ότι θέλει να πάει τουαλέτα και τον έπεισε να συνεχίσει στην Ένωση, την ομάδα που υποστήριζε λόγω καταγωγής η οικογένειά του.

Ο καλύτερος παίκτης μιας ομάδας-όνειρο

Στην ΑΕΚ ο Αμερικάνος θα εξελιχτεί σε παίκτη πρώτης γραμμής και σύντομα θα φτάσει να θεωρείται ο κορυφαίος μπασκετμπολίστας της χώρας. Είναι το απόλυτο επιθετικό όπλο: εύστοχο σουτ από κάθε γωνία και απόσταση και εκπληκτικό μπάσιμο που μπορεί να νικήσει κάθε άμυνα. Παράλληλα διαθέτει αστείρευτα ψυχικά αποθέματα που τον καθιστούν ιδανικό ηγέτη εντός του αγωνιστικού χώρου. Ο ερχομός ενός τέτοιου αστεριού στην ΑΕΚ είναι η καλύτερη απόδειξη πως οι ιθύνοντες του τμήματος ετοιμάζουν «κάτι καλό». Έτσι, μια πλειάδα εξαίρετων παικτών επιλέγει τα αμέσως επόμενα χρόνια να φορέσει την κιτρινόμαυρη φανέλα: Αντώνης Χρηστέας, Γιώργος Μόσχος, Γιώργος Τρόντζος, Χρήστος Ζούπας, Αίας Λαρεντζάκης, Στέλιος Βασιλειάδης, Λάκης Τσάβας. Υπό την καθοδήγηση του Μίσσα Πανταζόπουλου, το θαυμαστό αυτό σύνολο κατακτά τέσσερα σερί πρωταθλήματα (1963-1966), παίζοντας ένα πρωτόγνωρο για την εποχή γρήγορο και θεαματικό μπάσκετ.

Το 1966 αποτελεί ορόσημο στη μέχρι τότε πορεία της μπασκετικής ΑΕΚ. Η ομάδα καταξιώνεται στην Ευρώπη, φτάνοντας ως το Final-4 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, υφίσταται όμως και μια τραγική απώλεια: ο αρχηγός της, Γιώργος Μόσχος, πεθαίνει από καρκίνο, σε ηλικία μόλις 29 ετών. Φύσει ηγέτης ο Αμερικάνος, αναλαμβάνει πλέον και θέσει να ανασυντάξει τους συμπαίκτες του και να τους οδηγήσει σε νέες επιτυχίες. Αυτές όχι μόνο δε θα αργήσουν, αλλά θα είναι και οι μεγαλύτερες στην έως τότε ιστορία του τμήματος. Το 1968, το πρωτάθλημα Ελλάδας κατακτάται με το απόλυτο νικών, ενώ εκτός συνόρων, μετά από μια ονειρεμένη πορεία, η ΑΕΚ αναδεικνύεται Κυπελλούχος Ευρώπης (για τον άθλο αυτό μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικότερα εδώ). Ο Αμερικάνος βάζει την προσωπική του σφραγίδα, τόσο στις πρώτες φάσεις του τουρνουά, όσο και στο μεγάλο τελικό της 4ης Απριλίου στο Καλλιμάρμαρο, όπου σκοράρει 29 πόντους και δε σταματά στιγμή να εμψυχώνει συμπαίκτες και οπαδούς μέχρι το τελικό σφύριγμα. Ακολουθεί άλλο ένα πρωτάθλημα το 1970 και μια ακόμα σπουδαία πορεία στο Κύπελλο Κυπελλούχων της ίδιας χρονιάς, που αυτή τη φορά όμως σταματάει στα ημιτελικά.

Δυστυχώς η συνέχεια δε θα είναι ανάλογη. Η ομάδα έχει κάνει τον κύκλο της και αδυνατεί να κρατηθεί στο κορυφαίο επίπεδο και να πρωταγωνιστήσει. Ένα-ένα τα μεγάλα αστέρια αρχίζουν να αποσύρονται ή να απομακρύνονται λόγω ηλικίας και το ίδιο θα συμβεί και με τον αρχηγό της Βασίλισσας το καλοκαίρι του 1971. Την καριέρα του ο «Παγκόσμιος», όπως αποκλήθηκε για το κατορθώματά του όλα τα προηγούμενα χρόνια, θα την κλείσει στον Απόλλωνα Πάτρας, τον οποίο ακολούθως θα κοουτσάρει.

Άοκνος υπηρέτης της ΑΕΚ και του μπάσκετ

Παρά την πικρία του για το άδοξο αγωνιστικά τέλος του από την Ένωση, καθώς ο ίδιος ένιωθε ότι μπορούσε να προσφέρει κι άλλο, ο Αμερικάνος εξακολούθησε να αγαπά παθολογικά τη Βασίλισσα και να την υπηρετεί κάθε φορά που εκείνη τον καλούσε. Δύο φορές ανέλαβε υπηρεσιακός προπονητής της, την πρώτη το 1978, όταν την οδήγησε στον τελικό Κυπέλλου κόντρα στον ΟΣΦΠ και τη δεύτερη, στο μέσον της σεζόν 1986-87, τερματίζοντας στην 6η θέση. Ως απλός οπαδός της, πολλές φορές βρισκόταν τις κερκίδες για την στηρίξει και ήταν παρών στη Λωζάννη, στις 11 Απριλίου 2000, όταν η ομάδα του Ίβκοβιτς και του Χατζή επανέλαβε το θρίαμβο του 1968.

Ανάλογο πάθος έτρεφε και για την πορτοκαλί θεά και το διοχέτευσε στην ανίχνευση ταλέντων. Στο Γιώργο Αμερικάνο οφείλεται η ανάδειξη παικτών όπως ο Γιάννης Γιαννούλης, ο Κώστας Παταβούκας, ο Νίκος Χατζής και ο Γιάννης Μπουρούσης. Οι τρεις τελευταίοι κατόπιν δικής του εισήγησης φόρεσαν τη φανέλα με το Δικέφαλο, ενώ το ίδιο θα είχε συμβεί και με τον πρώτο, αλλά η αρνητική γνώμη της τότε ενωσίτικης διοίκησης, έστειλε τον παίκτη στον ΠΑΟΚ.

In memoriam

Ο θάνατος είναι ένα μέλλον το οποίο κανένας μας δεν μπορεί να αποφύγει. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Nascentes morimur, όπως έλεγαν οι Ρωμαίοι: από τη στιγμή που γεννιόμαστε, αρχίζουμε να πεθαίνουμε. Αν το σώμα μας είναι φθαρτό κι αν η ψυχή εγκαταλείπει τα εγκόσμια, η υστεροφημία είναι κάτι το οποίο ζει αιώνια. Ο Γιώργος Αμερικάνος, χάρη σε όσα πέτυχε στη ζωή του, κέρδισε το προνόμιο που λίγοι άνθρωποι μοιράζονται: να μείνει αξέχαστος στον αιώνα τον άπαντα. Γενιές και γενιές Ενωσιτών θα φύγουν και θα έρθουν σ’ αυτή τη γη, μα στο στόμα όλων τους θα ταξιδεύει για πάντα το όνομα του ανθρώπου που σήκωσε στον ουρανό της Αθήνας το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο που κατέκτησε ποτέ ελληνική ομάδα.

STATS & TRIVIA

Οι πόντοι που σημείωσε στην Α’ Εθνική κατηγορία ανέρχονται σε 4.193.

Οι ομαδικοί τίτλοι στο παλμαρέ του είναι 6 πρωταθλήματα Ελλάδας (1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1970) και φυσικά το Κύπελλο Κυπελλούχων του 1968.

Αναδείχτηκε δύο φορές πρώτος σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος (1965, 1968).

Φόρεσε τη φανέλα με το εθνόσημο 68 φορές, σημειώνοντας συνολικά 1076 πόντους (15,8 π/α).

Συμμετείχε στο Eurobasket του 1961 και στο Eurobasket του 1965 και ήταν ο πρώτος σκόρερ της Εθνικής και στις δύο διοργανώσεις με 15,2 και 17,4 π/α αντίστοιχα.

Έχει καταγράψει συμμετοχή στη Μεικτή Κόσμου.

Είπαν για το Γιώργο Αμερικάνο

«Ήταν ο κορυφαίος της εποχής του. Ένα ατόφιο διαμάντι που βγήκε μέσα από μια φτωχογειτονιά, από τη Νίκαια, μια μπασκετομάνα. Ήταν στη ΧΑΝ Νικαίας όπου στα παιδιά άρεσε το μπάσκετ. Ο Γιώργος ήταν δεμένος με το καλάθι, έλεγε “δώσε μου την μπάλα και θα το βάλω”. Λες και είχε μαγική έλξη με το καλάθι. Αυτός μας κρατούσε όλους δεμένους, πάντα στις 4 Απριλίου μας μάζευε να φάμε σε μια ταβέρνα»

–Χρήστος Ζούπας, συμπαίκτης του στην ΑΕΚ

«Του άρεσαν οι πλάκες, ήταν πολύ έξω καρδιά άνθρωπος. Αυτό που μένει στο μυαλό μου είναι πως ήταν καλαθομηχανή. Του άρεσε να κάνει ηρωικά μπασίματα. Ήταν σαν παιδί, πανηγύριζε με τον κόσμο, το ζούσε»

–Γιώργος Τρόντζος, συμπαίκτης του στην ΑΕΚ

«Ο Γιώργος είχε πάντα την εικόνα του νικητή, είτε στην ΑΕΚ, είτε στην Εθνική. Και τα έδινε όλα. Ο όρος ‘παγκόσμιος’ για τον μεγάλο Γιώργο Αμερικάνο βγήκε επειδή είχε αυτή την δύναμη και το πάθος και τον έβγαλα ‘παγκόσμιο’ γιατί με όποιον παίζαμε, έλεγε “θα τους κερδίσουμε, δεν φοβόμαστε κανέναν” και τους κέρδιζε! Φυσικά αν έπαιζε σήμερα ο Γιώργος μας, θα ήταν ο καλύτερος τριποντάκιας της Ευρώπης, καθώς τότε δεν υπήρχε τρίποντο και θα ήταν σαν τον Όσκαρ τον Βραζιλιάνο. Αλήθεια, ποιός δεν θυμάται όταν ξεκίναγε σαν οδοστρωτήρας το περίφημο μπασιμό του και δεν μπορούσε να τον κόψει κανείς ακόμα και με φάουλ... Θα χρειαστούν αμέτρητες σελίδες να γράψει κανείς για τα κατορθώματα του Γιώργου του Αμερικάνου»

–Βασίλης Γεωργίου, ο σπήκερ του μεγάλου τελικού του 1968

«Παικτάρα από τις λίγες, σκόρερ ολκής που μπροστά του κιότεψαν οι καλύτεροι αμυντικοί και υποκλίθηκαν όλες οι ευρωπαϊκές ομάδες (που τότε μας είχαν για παρακατιανούς), γίγαντας στην καρδιά, ΑΕΚτζής μέχρι θανάτου κι ένα αγνό και αλέγρο παιδί του λαού, ο οποίος υπήρξε ο αρχηγός, ο ηγέτης και ο συνεκτικός ιστός της ομάδας»

–Βασίλης Σκουντής, δημοσιογράφος